Tên di sản : Địa điểm Hội thề Lũng Nhai

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : 4790/QĐ-UBND

Giới thiệu

Theo truyền ngôn, vùng này xưa là một địa bàn hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn, dưới chân núi Pù Mé chính là nơi diễn ra Hội thề Lũng Nhai! Địa danh này có ba mặt (phía Bắc, phía Tây và phía Nam là ngọn núi PùMé hùng vĩ), phía Tây bắc là suối Hòn Mé của địa phận thôn Xuân Thành, phía Đông là thôn Xuân Thành. Theo tiếng Mường thì Lũng Nhai có nghĩa là Pù Mé, là Lũng Mi. Tại xã Ngọc Phụng, nhân dân còn lưu giữ nhiều truyền thuyết dân gian về Lê Lợi và khởi nghĩa Lam Sơn, như làng Phụng Dưỡng, Hòn mài mực, suối Khao, chòm Nhân, hòn Ngồi, Cánh đồng Chó,...Ở địa phương còn có một bãi đá với rất nhiều tấm bia đá cổ; đây là tục chôn cất, đánh dấu mộ của người Mường; và có người địa phương còn cho đó có thể là khu mộ của các chiến binh Lam Sơn.

Núi Pù Mé quả là một nơi có vị trí quân sự đắc địa. Phía trên là đỉnh núi hùng vĩ, phía dưới là dòng thác 7 tầng bốn mùa nước chảy trong suốt, có thể là nguồn nước cung cấp cho nghĩa quân Lam Sơn. Đường lên núi khá hoang sơ với đất đá gồ ghề. Nếu muốn lên núi phải đi qua con thác 7 tầng. Giữa dòng thác có một hòn đá to, trên đó có những hình khắc khá bí ẩn, leo qua những khe núi và những tầng thác đẹp, đến đỉnh núi Pù Mé. Nơi đây quả đã được thiên nhiên ban tặng một phong cảnh hữu tình, không chỉ đẹp về cảnh sắc thiên nhiên, mà còn có giá trị, ý nghĩa về quân sự đối với giai đoạn đầu khởi nghĩa. Núi Pù Mẹ là ngọn núi cao nhất vùng, khoảng hơn 1.000m so với mực nước biển. Đứng trên núi nhìn ra chung quanh có nhiều ngọn núi khác thấp hơn và quay đầu về Pù Mé; đứng ở đây có thể trông thấy vùng căn cứ Lam Kinh, nghĩa quân có thể quan sát được các hoạt động của quân địch. Dưới lưng chừng núi có một đồi đất khá bằng phẳng, người ta gọi đó là đồi Bái Tranh.

Đây là một vị trí đắc địa, có ý nghĩa lớn về quân sự. Từ đây có thể quan sát được cả một vùng rộng lớn phía trước. Đây lại là một vị trí kín đáo, ẩn sâu trong núi rừng, nằm bên hữu ngạn sông  m và tả ngạn sông Chu, cách Lam Sơn khoảng 10km về phía Tây; một địa bàn có thể là một căn cứ địa, vừa để che mắt kẻ thù, vừa có thể tiến thoái một cách dễ dàng. Với ý nghĩa quân sự ở khu vực này, rất có thể núi Mé, làng Mé xưa đã được Lê Lợi chọn làm địa điểm tổ chức hội thề.